بازرسی در حین جوشکاری شامل مواردی است که عبارتند از:
بازرسی قطعات متصل شونده و درزهای آماده ی جوشکاری
نحوه ی اتصال جوش از زاویه های پخ سازی، فاصله ی ریشه ی اتصال، فاصله ی پیشانی اتصال باید کنترل شود. همین طور نحوه اتصالات گوشه محل استقرار اتصال سپری از نظر یکنواختی فواصل در طول اتصال باید کنترل شود.
بازرسی نقاط جوش و سطوح مجاور برای اطمینان حاصل کردن از تمیزی و نداشتن آلودگی با موادی که اثرات مخرب بر جوش دارند.
عموماً سطوح پخ سازی شده به دلیل اینکه با هوابرش انجام میشود، ممکن است که سطوح پخ دارای پوسته های اکسیدی باشد که باید تمیز و عاری از اکسیدهای سطحی باشد، همین طور روغن، چربی، گریس، زنگ زدگی و رنگ روی سطوح اتصال باید کاملاً تمیز شوند زیرا در غیر این صورت سبب بروز عیب های سطحی و داخلی در جوش خواهند شد.
- بازرسی سطح جوشکاری شده یا شیار زده شده از نظر پوسته، ترک و غیره
- بازرسی و توالی و ترتیب جوشکاری، استفاده از قیدها، گیره ها و سایر تمهیدات لازم برای کنترل پیچیدگی ناشی از جوشکاری
با رعایت کردن ترتیب جوشکاری از پیچیدگی در جوش و ورق جلوگیری کرده و همین طور می توان از بروز عیب هایی مانند ترک، عدم نفوذ، عدم ذوب و غیره جلوگیری کرد.
تنش های پسماند
تنش های پسماند در واقع تنش هایی هستند که در قطعه می مانند، حتی اگر بار خارجی بر روی قطعه وجود نداشته باشد. این تنش ها در اثر گرم و سرد شدن غیر تعادلی قطعه به وجود می آیند.
در صورتی که ترتیب جوشکاری رعایت نشود سبب ایجاد تنش های پسماند در اتصال جوش می شود.
- بازرسی مواد مصرفی جوشکاری از نظر دارا بودن شرایط گرم و خشک کردن الکترودهای روپوش قلیایی طبق دستورالعمل های مصوبه
الکترودهای جوشکاری نباید به روغن و رطوبت آلوده شوند و همین طور از طول نباید خم شوند، چون باعث شکستگی در روکش الکترود و بروز مشکلاتی در فلز جوش هنگام جوشکاری می شود.
شرایط نگهداری باید به گونه ای باشد که رطوبت نسبی هوای انبار حداکثر 60 درصد و درجه حرارت انبار بیش از 18 درجه سانتیگراد باشد. در ضمن قفسه ها و طبقات نگهداری الکترود باید نسبت به دیوار و کف انبار فاصله داشته باشد و هنگام حمل و نقل ضربه نخورد.
- جوشکارانی که صلاحیت آن ها تأیید شده و دارای کد هستند را بازرسی کرده و کنترل کیفیت در حین جوشکاری
بازرس مجاز است با این که قبلأ صلاحیت جوشکار تأیید شده اگر از کیفیت جوشکاری او راضی نباشد جوشکار را از ادامه کار بازدارد.
عمومأ جوشکارانی که صلاحیت آن ها مورد تأیید قرار گرفته اگر بیش از 6 ماه در حالت پذیرفته شده جوشکاری نکنند باید دوباره تست صلاحیت از آن ها گرفته شود.
کنترل تمیزی کار
- کنترل کردن تمیزی کار و حذف سرباره های جوش در بین لایه و پاس های جوشکاری
در صورت عدم تمیزکاری سرباره های جوش در حین کار باعث مردود شدن اتصال جوشکاری در قسمت های نهایی شده، در نتیجه موجب تخریب اتصال و دوباره کاری می گردد.
- بازرسی پیش گرم کردن و حفظ درجه حرارت بین پاسی در صورت لزوم
جوشکاران طبق دستورالعمل جوشکاری ارائه شده ملزم به رعایت دمای پیش گرم و حفظ این دما بین پاس های جوشکاران هستند.
در صورت جوشکاری به صورت پیوسته و داغ روی پاس های جوش و عدم رعایت دمای بین پاس، باعث سوختن عناصر آلیاژ فلز جوش شده و خواص مکانیکی اتصال جوش کاهش می یابد.
اگردمای پیش گرم (در صورت ضرورت داشتن) رعایت نگردد، منجر به ایجاد ترک در فصل مشترک بین جوش و ورق خواهد شد.
عموماً عملیات پیش گرم برای ورق های با کربن بالاتر از 25/0 درصد و برای ورق هایی که ضخامت بالای 20 میلیمتر دارند ضرورت پیدا می کند.
طبق اصول استاندارد ورق هایی که جوشکاری می شوند نباید دمای آن ها از صفر درجه کمتر شود، در صورتی که دمای فلز کمتر از صفر درجه برسد باید تا 25 درجه ی سانتیگراد حرارت ببیند. پس بازرسین باید به رعایت دمای اولیه ورق و دمای بین لایه های جوش توجه داشته و کنترل نمایند.
شرایط غیرمجاز جوشکاری
به طور کلی جوشکاری در شرایط زیر مجاز نیست :
- زمانی که درجه حرارت محیط کار کمتر از 18 درجه سانتیگراد باشد.
- زمانی که درجه حرارت فلز پایه کمتر از صفرباشد.
- زمانی که کار در معرض وزش باد با سرعت زیاد است.
- زمانی که پرسنل جوشکاری تحت شرایط غیرمتعادل و سخت هستند.
- زمانی که سطح کار رطوبت داشته یا در معرض بارش برف یا باران است.
نکته : در صورتی که دمای اطراف قطعه ی مورد جوشکاری از 18 درجه سانتیگراد کمتر است جوشکاری به کلی ممنوع است. در محیط با دمای 0 تا 18 درجه ی سانتیگراد با ایجاد چادر و سرپوش و گرم کردن درون آن می توان دمای محیطی مناسب (5 درجه سانتیگراد) برای جوشکار و جوشکاری فراهم نمود.
ادامه بازرسی و کنترل کیفیت جوشکاری را در مقاله بازرسی بعد جوشکاری دنبال کنید.
