مقدار بار بستگی به آسانسور دارد.
نحوه انتقال بار آسانسور:
در عمل نیروی آسانسور بین تیرهایی که در اطراف داکت قرار داده می شوند و شاستی آسانسور هم به این تیرها متصل می گردد، انتقال می یابد. اما از لحاظ فنی در اطاقک آسانسور تکیه گاه هایی که در اطراف حفره آسانسور قرار دارند و نیروی وزن اطاقک به این تکیه گاه ها وارد می شود نیروی کلی را تحمل می نمایند. در آسانسورهای معمولی از 4 عدد نبشی در دور باکس آسانسور استفاده شده و نبشی ها در تراز طبقات به تیرهای سقف مهار می گردند.
اتصال آسانسور به سازه :
سازه آسانسور تنها از یک وجه به سازه اصلی اتصال دارد. برای طراحی اتصالات آسانسور جدولی داریم که به عنوان مثال بیان می کند که اگر ظرفیت آسانسور 6 یا 8 نفره است از چه ریل راهنمایی، چه نبشی، چه براکتی و غیره استفاده کنیم.
در مورد نحوه ی اتصال، به طور معمول در ساختمان های بتنی با قرار دادن plate توی تیر یا هر قسمتی که قابلیت اتصال دارد به وسیله شاخک هایی، نبشی های آسانسور را به آن ها جوش می کنند. نبشی باربر نیست و فقط نقش ریل را بازی می کند. سازه آسانسور به مهاربند نیاز ندارد یک دیافراگم داریم با باری محوری که توسط کابل تحمل می شود، که این بار به تیرهای دور باکس واقع درخرپشته منتقل می شود.
عموماً از مدل سازی اثر آسانسور در etabs صرف نظرشده و چون سازه آسانسور کاملاً جدا از سازه است بهتر است فونداسیون آن نیز به صورت جداگانه طراحی شود. در طراحی پی باید محل چاله ی آسانسور در تمام موارد تعبیه گردد.
نحوه ی مدل کردن چاله ی آسانسور در SAFE :
در نرم افزار SAFE چاله آسانسور به صورت یک بازشو تعریف شده و با توجه به سادگی طراحی دستی آن امکان پذیر بوده است. همین طور در پی های گسترده با تنظیمات در بخش Detailing می توان آرماتورهای گوشه های بازشو را مطابق آیین نامه به دست آورد. چون نرم افزار SAFE نمی تواند در حالتی که در پی اختلاف تراز وجود دارد را طراحی کند و سطح را در یک تراز در نظر نمی گیرد، شاید بهترین راه این است که چاله آسانسور به صورت دستی طراحی شود، ولی چون چاله آسانسور ابعادش کوچک است می توان عملکرد آن را با پی یکنواخت در نظر گرفت و پی را در یک تراز طراحی کرد، ولی اگر ابعاد چاله آسانسور بزرگ باشد به گونه ای که عملکرد آن از پی جدا باشد. می توان چاله را به صورت یک پی جداگانه در نرم افزار مدل و طراحی کرد.
مرحله 1) آماده سازی کف چاله آسانسور:
الف: ارتفاع موردنیاز از کف چاله تا سطح کف سازی شده جهت نصب آسانسور اولین توقف آسانسور قبل از بتن ریزی کف چاله حداقل باید 190 سانتی متر باشد.
ب : در زمان بتن ریزی کف چاله با توجه به نقشه سکوهای ضربه گیر زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل 10 سانتی متر بتن مگر و 30 سانتی متر آرماتوربندی و بتن ریزی شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از 150 سانتی متر شود.
ج: جهت اجرای سکوهای ضربه گیر طبق نقشه های اجرای آرماتورهای انتظار در فونداسیون مذکور پیش بینی شود.
نکته مهم در این مرحله پیش بینی چاه (Earth) ضروری است.
جهت چاه (Earth) برای رسیدن به رطوبت لازم زمینی، و وصل کردن سیم مربوطه، می توان از چاه اصلی ساختمان جهت ایجاد چاه (Earth) استفاده نمود، ولی اگر این چاه پیش بینی نشود باید در محل مناسب و نزدیک به آسانسور چاهی حفر کرد که عمق آن حداقل 8/3 متر باشد تا به رطوبت زمینی برسیم.
سپس مواد زیر را طبق دستورالعمل در چاه حفر شده قرار داده و روی آن را می پوشانیم.
- نمک %33
- زغال %33
- پتاسیم %33
- سیم مسی بدون روکش به متراژ مناسب برای محل مورد انتقال
- میله مسی و صفحه مسی
مرحله 2) تهیه نقشه
اگر ساختمان در حال احداث باشد و دسترسی به ابعاد موردنیاز چاهک فراهم نباشد، نقشه های زیر نیاز است:
- پلان تیپ طبقات شامل زیرزمین – پارکینگ – همکف و طبقات در محل نصب آسانسور
- مقطع چاهک آسانسور با ذکر اندازه های لازم از کف چاله آسانسور تا زیر سقف موتورخانه
- پلان پشت بام ساختمان در محدوده ی چاهک آسانسور به منظور بررسی تأسیسات و تجهیزات احتمالی موجود در اطراف چاهک به شرکت طرف قرارداد ارائه شود.
مرحله 3) بتن ریزی کف چاهک
بعد از طی مراحل 1و2 با توجه به شرایط ساختمان و نوع آسانسور طرح اجرایی بتن ریزی کف چاهک به شرح زیر به کارفرما ارائه خواهد شد.
- بتن مگر 10 سانتی متر
- بتن آرمه کف و آرماتوربندی 30 سانتی متر
مرحله 4) عملیات آهن کشی (سازه فلزی) چاهک آسانسور
آهن کشی عبارت است از سازه فلزی در داخل چاه آسانسور برای استقرار براکت های موردنیاز ریل های کابین و ریل های وزنه بر اساس نقشه طراحی شده توسط فروشنده آسانسور، که به شرح زیر است:
- تهیه نقشه اجرایی آهن کشی کامل چاهک
- نصب داربست فلزی مناسب برای اجرای آهن کشی
- تهیه لیست آهن آلات موردنیاز
- اجرای ضدزنگ آهن آلات پس از صدور گواهی انجام کار آهن کشی
- انجام آهن کشی با نظارت نماینده فنی شرکت فروشنده یا دستگاه نظارت ساختمان
مرحله 5) دیوارکشی اطراف چاهک (وقتی قبل از آهن کشی انجام نشده باشد.)
الف – سه طرف چاهک ( سمت راست – روبرو – سمت چپ) باید به وسیله ی دیوارکشی از کف تمام شده ی اولین توقف تا اطاقک موتورخانه بر روی پشت بام اجرا گردد.
دیوارکشی برحسب شرایط ساختمان با یکی از روش های زیر انجام می گیرد:
1.ورق کشی: با توجه به فضا از ورق های فلزی – یا پانل های گچی استفاده می شود.
- رابیتیس بندی: با تورهای فلزی مخصوص و اندودکاری روی آن
- آجرکشی
- انجام اندود دیوار از طرف داخل چاهک با سیمان – یا گچ و خاک
در صورتی که عملیات کلاف بندی آهن کشی در پشت ستون ها و همین طور در داخل دیوار قرار گیرد باید در محل نصب براکت ها بر روی کلاف های افقی فضای خالی مناسب پیش بینی شود تا از تخریب بعدی جلوگیری شود.
جهت اجرای مناسب مورد فوق بر اساس نقشه های درب و ریل که توسط فروشنده آسانسور تهیه می شود امکان پذیر خواهد بود.
در این مرحله اجرای روشنایی داخل چاهک طبق دستورالعمل مربوطه باید انجام گیرد.
مرحله 6) ایجاد موتورخانه
اطاق موتورخانه براساس ابعاد و نقشه اجرایی فروشنده انجام می گیرد و ابعاد و اندازه های زیر باید رعایت شوند:
- ارتفاع از روی کف تمام شده ی آخرین توقف تا زیر سقف اطاق موتورخانه حداقل نباید کمتر از 6 متر باشد.
- اطاق موتورخانه باید درب با عرض ورودی حداقل 80 سانتی متر داشته باشد.
- اطاق موتورخانه باید پنجره جهت تهویه هوا داشته باشد.
- نصب هواکش مناسب در موتورخانه (حداقل با فن 250 (CFM)
- نصب قلاب فلزی در بالای چاهک آسانسور روی سقف موتورخانه مناسب برای حداقل 2000 کیلوگرم وزن
- دارا بودن دمای مناسب در فضای موتورخانه (بین 5 الی 40 درجه سانتیگراد)
- نصب کپسول آتش نشانی
- نصب تابلو برق 3 فاز طبق مشخصات مورد تأیید شرکت فروشنده آسانسور در موتورخانه
- اجرای کابل کشی برق 3 فاز تا موتورخانه جهت نصب به تابلو برق 3 فاز
- چنانچه 2 آسانسور در کنار هم قرار دارند باید دریچه ای (Trap Door) به ابعاد حداقل 80*100 سانتی متر در سقف موتورخانه یعنی بالای فضای مقابل درب ورودی آسانسور در طبقه آخر در نظر گرفت.
- زیر سقف چاهک در موتورخانه آسانسورهای دوبله باید دریچه ای به ابعاد 600* 500 سانتی متر برای هر آسانسور در نظر گرفت.
مرحله 7) دورچینی درب طبقات
بعد از اتمام نصب ریل و درب و کنترل نهایی عملیات توسط عوامل فنی و تأیید آن باید موارد زیر را در نظر گرفت :
- دیوارچینی دور دربها با آجر یا بلوک یا پوشش های فلزی
- نباید پوشش از لبه داخلی دربها در سمت چاهک تجاوز کند و حداقل باید با لبه ی چهارچوب دربها،هم سطح باشد.
مرحله 8) اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق 3 فاز
کابل کشی و نصب تابلو برق 3 فاز از اولویت خاصی برخوردار است و به شرح زیر باید انجام گردد.
- نصب کابل برق 3 فاز از محل نصب کنتور تا موتورخانه ی آسانسور
- نصب سیم Earth
- در صورتی که فاصله ی کنتور تا محل نصب تابلو برق 3 فاز بیش از اندازه های استاندارد باشد باید این فاصله محاسبه شود، و در سایز کابل تغییر ایجاد گردد.
در فاصله های استاندارد از کابل 5*16 میلیمتر برای آسانسورها ی13 و 8 نفره و از کابل 5*10 میلیمتر برای آسانسورهای 4 و 6 نفره استفاده می شود.
تعبیه تجهیزات لازم در تابلو برق 3 فاز :
- برای آسانسورهای 4 و 6 نفره 3 عدد فیوز A25
- برای آسانسورهای 8 و 13 نفره و باری 3 عدد فیوز A50
- کلید گردان A63
- چراغ زیگنال 3 عدد
- نصب پریز و فیوز مینیاتوری جهت روشنایی موتورخانه، روشنایی داخل چاهک و فن موتورخانه
- تعبیه ترموستات جهت تنظیم دمای موتورخانه و فن
مرحله 9) بتن ریزی سقف چاهک
پس از اتمام عملیات نصب درب و ریل و صدور تأییدیه عملیات به وسیله ی فروشنده ی آسانسور باید طبق مشخصات فنی محل نصب ریل ها نسبت به اجرای قالب گذاری آرماتوربندی و بتن ریزی اقدام کرد.
زمان لازم برای استحکام بتن حدود 15 روز است.
در ضمن مقدار نیروی وارده به سقف بتنی چاهک آسانسور (نیروی دینامیکی Dynamic) به شرح زیر است:
- آسانسور 4 نفره حدود 3000 کیلوگرم
- آسانسور 6 نفره حدود 3200 کیلوگرم
- آسانسور 8 نفره حدود 3850 کیلوگرم
- آسانسور 15 نفره حدود 6200 کیلوگرم
رعایت موارد ایمنی
در تمام مراحل دوره ی نصب آسانسور به علت وجود پرتگاه در مقابل فضای دربهای آسانسور، نصب حفاظ ایمنی مقابل درب ها و فضاهایی که حالت پرتگاه دارند الزامی است.
