تعریف هوای سرد برای بتن:

طبق گزارش کمیته 306 انجمن بتن آمریکا در سال 2010زمانی هوا سرد است که: 1- دمای هوا، از 40 درجه سانتیگراد یا 40 درجه فارنهایت کمتر است.

2- در طول دوره محافظت، انتظار می رود کمتر از 40 درجه سانتیگراد یا 40 درجه فارنهایت شود.

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان در سال 1392:

زمانی هوا سرد است،که طی سه روز متوالی:

  • متوسط روزانه دمای هوا در شبانه روز، از 5 درجه سانتیگراد کمترشود.
  • دمای هوای نصف روز از 10 درجه سانتیگراد بیشتر نباشد.
تأثیر هوای سرد بر بتن تازه

-افزایش زمان گیرش

-یخ زدگی بتن در حالت تازه بودن

تأثیر هوای سرد بر بتن سخت شده

  • احتمال یخ زدن و تأخیر در سخت شدن
  • کاهش سرعت کسب مقاومت در کوتاه مدت
  • ترک خوردگی بتن

برای بتن ریزی در هوای سرد چه باید کرد؟

  • محافظت در برابر یخ زدگی
  • کسب مقاومت اولیه بعد از دوره محافظت
  • استفاده از شرایط عمل آوری مناسب برای کسب مقاومت با سرعت نرمال
  • تحمل سیکل ذوب و یخ بعد از دوره عمل آوری
  • جلوگیری از ترک خوردگی بتن
  • کسب مقاومت لازم برای قالب برداری ایمن
  • کسب مقاومت کافی برای تحمل بارگذاری در دوره اجرا
بتن ریزی در هوای سرد
محافظت در برابر یخ زدن:

الف- مواد و مصالح

ب- تولید

پ- طرح اختلاط بتن

ت- حمل

ث- اجرا

ج- محافظت بعد از اجرا

مواد و مصالح

سیمان:
  • می توان از سیمان پرتلند استاندارد یا سیمان آمیخته( نوع B) استفاده کرد.(JSCE)
  • از سیمان نوع 3 یا سیمان با مقاومت اولیه زیاد استفاده کرد (مقررات ملی)
  • از سیمان های آمیخته، به خصوص سیمان پوزولانی، در بتن ریزی در هوای سرد استفاده شود.(مقررات ملی)
  • در صورتی که مشکل ترک خوردگی وجود نداشته باشد، می توان از سیمان با مقاومت اولیه زیاد استفاده کرد.
  • نباید سیمان به صورت مستقیم حرارت داده شود.(JSCE)
  • سنگدانه:
  • سنگدانه های حاوی یخ یا سنگدانه های یخ زده در بتن استفاده نشود.(JSCE)
  • توده یخ زده بزرگتر از 75 میلیمتر، اغلب در زمان اختلاط و حمل بتن، ذوب نمی شود، و متاسفانه در بتن باقی می ماند.
  • سنگدانه ها در شرایطی ذخیره شوند که امکان یخ زدن یا ورود یخ در آنها نباشد.
  • وقتی برف و توده های یخ زده در سنگدانه وجود ندارد وهوای پیرامون معتدل و لازم نیست مصالح سنگی گرم شوند.
  • برای گرمایش بتن، تنها آب و سنگدانه گرم شود.(JSCE)
  • سنگدانه باید به صورت یکنواخت و طوری گرم شود که در طی این فرایند باعث خشک شدن آن ها نشود.(JSCE)
  • اگر دمای هوا زیر 4- درجه سانتی گراد باشد و دمای آب تا 60 درجه سانتی گراد گرم شود، عموماً نیاز است که مصالح سنگی تا دمای 15 درجه سانتی گراد گرم شوند.
  • آب:
  • دمای آب گرم شده باید کنترل شده و در تماس مستقیم با سیمان قرار نگیرد، باید از تماس مستقیم آب گرم با دمای 40 درجه سانتی گراد و سیمان جلوگیری شود.
  • در ابتدا بهتر است آب و سنگدانه ترکیب شوند به گونه ای که دمای مخلوط آن ها برابر یا کمتر از 40 درجه سانتی گراد شود.

مواد افزودنی:

  • موادی مانند مواد ضدیخ و مواد مقاوم در برابر سرما که مشخصات آنها در استاندارد موجود نیست، در صورتی قابل استفاده است که کیفیت آن ها به طور کامل مورد بررسی و تأیید قرار گرفته باشد.(JSCE)
  • استفاده از مواد کاهنده آب برای کاهش نسبت آب به سیمان برای مقاومت در برابر یخ زدن می تواند مفید باشد.(JSCE)
  • – مواد افزودنی مختلف مثل مواد ضدیخ، مواد مقاوم در برابریخ زدگی، تسریع کننده گیرش، حبابساز، مواد کاهنده آب می توانند برای بتن ریزی در هوای سرد استفاده شوند.(JSCE)
  • – مواد افزودنی شیمیایی به گونه ای استفاده شوند که کیفیت مناسب برای بتن، بتواند بدست آید.(JSCE)
  • تماس مواد حبابساز با آب گرم موجب کاهش کارایی آن می شود.

مواد افزودنی تسریع کننده:

  • کلرید کلسیم
  • زودگیرغیرکلرایدی(کلرید کمتر از 05/0 درصد)
  • زودگیر غیرکلرایدی برای ساخت بتن با دمای زیرصفر(تا 5- درجه سانتیگراد) مثل نیترات کلسیم، تیوسیونات سدیم، کربنات پتاسیم، فرمات کلسیم

طرح اختلاط بتن

  • برای جلوگیری از آسیب ناشی از یخ زدن اولیه، مقدار آب بتن در حد امکان (برای حفظ کارایی) کاهش یابد.(ACI , JSCE)
  • نسبت آب به سیمان بیشتر از 5/0 نشود.(مقررات ملی)
  • از سیمان بیشتر استفاده شود.

تولید بتن

  • بعد از اختلاط دمای بتن باید به حدی باشد که دمای موردنیاز برای بتن ریزی را با توجه به شرایط و زمان حمل تأمین نماید.
  • دمای مصالح گرم باید به حدی باشد که باعث گیرش سیمان نشود، به موجب این می توان اول سه چهارم آب گرم، سپس سنگدانه درشت، سنگدانه ریز، سیمان و در آخر یک چهارم باقیمانده آب گرم باشد.
  • در زمان اختلاط دمای بتن طوری کنترل شود که تغییرات دما از هر بچ به بچ بعدی به حداقل برسد.

در مقاله بعدی به مبحث اجرای بتن و موارد دیگر اشاره خواهیم کرد.